Jakkolwiek już na wiele wieków przed upadkiem Troi opisanym przez Homera, mieszkańcy Krety, jako naród wyspiarski, odznaczali się wysokimi umiejętnościami żeglarskimi, a ich następcy Fenicjanie, już prawdopodobnie w XIV/XI ww. przed Chr. prowadzili handel morski z Tartessami, zamieszkującymi dzisiejszą Hiszpanię, to jednak dopiero od VII w. przed Chr. żegluga morska zaczyna szybko rozwijać się, zwłaszcza na Morzu Śródziemnym, chociaż i na Oceanie Atlantyckim pływały już w tym okresie statki Tartessów.
Wraz z ożywieniem handlu i żeglugi postępował szybko rozwój budownictwa okrętowego. Statek tyrana z Syrakuz ‒ Herona noszący nazwę „Alexandria", zbudowany w III w. przed Chr. posiadał już pokaźną nośność około 3 tysięcy ton. Dowodzi to, że w tym okresie przewozy morskie odgrywały poważną rolę w handlu. To ożywienie żeglugi wywołało z kolei dążenie do jej ubezpieczenia przez posługiwanie się opisami brzegów i wysp, sondą i obserwacją słońca, oraz gwiazd. Pierwszy opis brzegów morskich, zawierający około 8000 miejscowości, wykonany został przez Ptolemeusza około 150 r. przed Chr. W tym samym czasie mniej więcej, a nawet nieco wcześniej, zaczęto niektóre punkty wybrzeża morskiego oznaczać przez płonące ogniska, umieszczane początkowo na wzniesieniach brzegu, a następnie na specjalnie w tym celu zbudowanych wieżach drewnianych i kamiennych. Tak powstały pierwsze latarnie morskie, które znacznie ułatwiły orientację statkom żeglującym po morzu.
Pierwszą latarnią morską, o której dowiadujemy się także od Ptolemeusza, była tzw. latarnia Pharos znajdująca się u wejścia do portu Alexandrii. Została ona zbudowana około 285 r. przed Chr. Był to rodzaj wieży kościelnej, na szczycie której palono nieustannie ognisko, podsuwając doń smolne szczapy drzewa. Nieco później światło dawała płonąca w tyglu oliwa. Latarnia Pharos przetrwała aż do okresu wojen krzyżowych. Ze starych kronik starożytności dowiadujemy się co prawda o istnieniu znacznie wcześniejszych latarni morskich w Egipcie, na wyspie Rodos i w Grecji, jednak dopiero Pharos, a następnie Colos zostały bliżej opisane i mogą uchodzić za pradziadów nowoczesnych latarń morskich. Jak na swoją epokę były to bardzo pomysłowe i skomplikowane urządzenia techniczne, nic też dziwnego, że przez ówczesnych były uważane za siódmy, czy też ósmy cud świata.
Wwiekach późniejszych latarnie morskie zostały wybudowane przez Rzymian u wejścia do portu Ostium pod Rzymem i pod Messyną, nad cieśniną oddzielającą Włochy od Sycylii. W pierwszych wiekach po narodzeniu Chrystusa pojawiają się także latarnie morskie na północnym wybrzeżu Europy. Legiony rzymskie Caliguli wzniosły latarnie na wybrzeżu Pas de Calais i w Bretanii, które zostały w 810 r. odbudowane przez Karola Wielkiego. Zorganizowana obsługa nawigacji morskiej przez latarnie brzegowe datuje się jednak dopiero od wieku XIV. Zapoczątkowana ona została przez brytyjską korporację Trinity House w 1512 r. Przedsiębiorstwo to posiadało aż do połowy XIX w.monopol na budowę i zarządzanie wszystkimi latarniami morskimi. Dopiero w ostatnim stuleciu latarnie morskie zaczęły stopniowo przechodzić pod zarząd poszczególnych państw.
Latarnia morska Caliguli wzniesiona pod Boulogne została zniszczona dopiero w r. 1664, podobnie jak latarnia wybudowana przez legiony rzymskie w hiszpańskim porcie Curuna. Wieki średnie nie przyniosły żadnego postępu w budowie latarń, a raczej przyczyniły się do upadku istniejących już urządzeń tego typu. Jedynie latarnia morska zbudowana w r. 1323 pod wezwaniem św. Katarzyny na wyspie Wight przetrwała do naszych czasów dzięki troskliwej opiece i dobrej konserwacji. Po przebudowie i zmodernizowaniu latarnia ta służy po dziś dzień żegludze na kanale La Manche.
Dowieku XIX wszystkie latarnie morskie miały bardzo prymitywną konstrukcję, mało odbiegającą od latarń rzymskich, a zasięg ich światła był niewielki.
Wdawnych czasach latarnie były obsługiwane przez stałych dozorców tzw. latarników ‒ dziś duża część ich działa automatycznie, co upraszcza znacznie pracę tych ostatnich. Rozmieszczenie latarni morskich związane jest ściśle z potrzebami żeglugi i ukształtowaniem geograficznym brzegów. Wznoszą się one przeważnie na brzegach, wzdłuż których przechodzą ważne szlaki żeglugowe. Poza latarniami brzegowymi istnieje wiele latarń, położonych na wyspach i wysepkach, nieraz wybudowanych sztucznie, często znajdujących się w dużej odległości od brzegu.
Zależnie od warunków atmosferycznych latarnie morskie używają sygnałów optycznych, lub też akustycznych, a ostatnio również posługują się radiem. Wielki postęp techniki ostatnich lat wprowadził szereg nowych ulepszeń w latarniach morskich, udoskonalając ich wyposażenie. Obecnie latarnie morskie posiadają przeważnie zarówno wielką moc świetlną, jak i aparaty specjalnego przeznaczenia np. autofon, podający sygnały rozpoznawcze w czasie mgły, semafor, podający sygnały optyczne, oraz inne. Często obok latarń morskich mieści się stacja ratownicza.
Zastosowanie elektryczności w latarniach morskich zwiększyło znacznie ich zasięg. Do oświetlania latarni używa się zwykłych, tylko znacznie większych żarówek, lub też łuków o niskim napięciu od 40 do 110 woltów i wysokim natężeniu od 20 do 500 amperów. Kryształowa soczewka latarni morskiej posiada na krańcach przestrzenie pryzmatyczne, które załamują światło padające pod kątem ostrym i wyprostowują je, dzięki czemu światło rozchodzi się zwartą mocną strugą, jak to przedstawia rysunek. Kryształowa soczewka latarni umocowana jest w metalowych ramach i może się przesuwać.
Świetlne sygnały morskie, a zwłaszcza latarnie o dużym zasięgu, odgrywają znaczną rolę w obsłużeniu i ubezpieczeniu żeglugi morskiej. Pozwalają one statkom nawet w najgorszych warunkach atmosferycz¬nych określić swe położenie i znaleźć bezpieczny szlak morski, lub wejście do portu. Ze względu na doniosłość tej roli, sprawa¬mi świetlnych sygnałów morskich zajmowały się różne międzynarodowe konferencje. Światła morskie bowiem służą bez różnicy statkom wszystkich państw świata. Na konferencjach ustalono oznakowania latarń, ich charakterystykę i szereg innych zagadnień fachowych.
Dzięki zastosowaniu elektryczności i soczewek kryształowych, światła latarni morskich zyskały wiele na mocy i zasięgu. Latarnie morskie dzielą się dziś zależnie od rodzajów światła. Na naszym wybrzeżu działają latarnie morskie ‒ w Świnoujściu, Kołobrzegu, Ustce, Szolpinie, Stilo, Rozewiu, Helu, Gdańsku i na Zalewie Wiślanym. Najsilniejsza jest latarnia Rozewia o sile światła około 5 milionów świec.
Poważnym konkurentem latarń morskich okazał się już w ostatniej wojnie uniwersalny radar. Wyposażone w aparaty radarowe statki znakomicie sobie radzą w najgorszych warunkach atmosferycznych.
Minie jednak sporo czasu, nim promienie radarowe wyprą światła morskie, nim znikną z brzegów wyniosłe wieże latarń morskich, a romantyczny latarnik żyć będzie jedynie w opowieści Sienkiewicza.