Zwiększanie grubości pancerza niemieckich czołgów było obiektywną przyczyną modernizacji środków zwalczania broni pancernej w całym okresie II wojny światowej. W ZSRR modernizację prowadzono równocześnie z produkcją nowego sprzętu artyleryjskiego. W początkach 1942 roku zadaniem konstruktorów sprzętu artyleryjskiego przeznaczonego do zwalczania broni pancernej·była modernizacja 45 mm armaty przeciwpancernej wz. 1937 r., która powstała na bazie niemieckiej armaty przeciwpancernej 37 mm.

Prototypem tego działka była 45 mm armata przeciwpancerna wz. 32, której licencja została zakupiona od Niemiec w 1930 r. Została ona zamontowana na zewnętrznym kadłubie radzieckich okrętów podwodnych i wyposażona w półautomatyczny zamek. Działo to zostało przetestowane praktycznie w 1934 roku i oddane do produkcji seryjnej. Jednak trudności gospodarcze spowodowały, iż tylko ¼ wszystkich dział posiadała zamek półautomatyczny.

Wojna radziecko – fińska wykazała zapotrzebowanie na środki do zwalczania broni pancernej. W 1940 roku zadanie stworzenia nowej armaty przeciwpancernej powierzone zostało grupie konstruktorów pod kierownictwem W.G. Grabina. Głównym założeniem było zbudowanie armaty zdolnej do przebicia pancerza czołgu grubszego niż posiadany sprzęt pancerny przez Armię Czerwoną (tzn. czołg KW-1 o grubści pancerza·75-95 mm ). Próby poligonowe prototypu armaty o kalibrze 57 mm odbyły się w 1941 roku. Z odległości 500 m pocisk przebijał pancerz grubości 100 mm. Uzyskano prędkość początkową 1000 m/s.

Radziecka 76 mm armata dywizyjna ZIS-3 (dokładny kaliber lufy wyno­si 76,2 mm) to bardzo proste pod względem konstrukcyjnym·<br />i wytrzyma­łe działo, przystosowane do masowej produkcji. Wprowadzono je do uzbrojenia Armii Czerwonej w 1942 roku, w celu uzupełnienia bądź za­stąpienia znacznej ilości używanych już dział tego kalibru, które utraco­no lub uległy uszkodzeniu w początkowym okresie II wojny światowej.

Przeciwlotnicza armata 85 mm wz. 39 uważana była za jedną z najlepszych konstrukcji jakie powstały w ZSRR Był to projekt bardzo prosty w budowie, zawierający tylko najniezbędniejsze elementy. Cała konstrukcja tego działa oparta została na elementach i podzespołach armaty przeciwlotniczej 76 mm KS-6. Możliwe to było dzięki uniwersalne konstrukcji zamka armaty, do którego bez większych przeróbek pasowały pociski większego kalibru.

57 mm ciągniona, przeciwlotnicza armata au­tomatyczna wz. 1950 konstrukcji radzieckiej, wprowadzona do uzbrojenia ZSRR na początku lat 50 w miejsce 37 mm ciągnionej ar­maty przeciwlotniczej wz. 1939. Armata służy do zwalczania celów powietrznych na wysokościach do 6000 m (z zastosowaniem przelicznika artyleryjskiego PUAZO) lub 5500 m - przy użyciu półautomatycznego celownika przeciwlotniczego, a także celów naziemnych (w tym opancerzonych) na odległościach do 12 000 m. S-60 to broń samoczynna, działająca na zasadzie krótkiego odrzutu lufy, ryglowana przez obrót zamka. Lufa, z przewodem bruzdowanym, jest zakończona jednokomorowym, wielooknowym hamulcem wylotowym.

100 mm armata przeciwlotnicza została wprowadzona na uzbrojenie w roku 1948. Podstawowe elementy konstrukcyjne to lufa&nbsp;z zamkiem, oporopowrotnik, hamulec powrotu, automatyczna nastawnica zapalników, mechanizm odpalający, mechanizm naprowadzania, podwozie i przyrządy celownicze. Na szczególną uwagę zasługują dwa hydrauliczne hamulce powrotu, pochłaniające ogromną energię lufy po wystrzale. Mechanizm dosyłający to ruchome korytko ładownicze oraz dosyłacz hydropneumatyczny. Z działa można prowadzić ogień automatyczny, jak tez strzałami pojedynczymi – do celów naziemnych.

Od połowy lat 20. w Rosji Radzieckiej rozwijano wiele nowatorskich typów uzbrojenia. Wśród nich były także rakiety niekierowane, konstruowane w Laboratorium Gazodynamicznym - GDL, a od 1933 r. w Instytucie Rakietowym - RNII przez zespól, kierowany do 1930 r. przez Tichomirowa, a później przez Łangiemaka. Idea ich użycia przetrwała pogromy inteligencji i wyższej kadry dowódczej w latach 1937-39. Planowano najpierw ich użycie jako broni powietrze-powietrze, a w 1938 r. zlecono opracowanie-wersji ziemia-ziemia. Pociski lotnicze zostały po raz pierwszy zastosowane bojowo w 1939 r. w konflik­cie z Japonią nad Chałchyn-Gołm, a lądowe skierowano w tym samym roku na testy poligonowe.

Po serii rakiet FROG 1 – 3, eksploatowanych jeszcze w początkach lat osiemdziesiątych, na początku lat sześćdziesiątych wprowadzono na uzbrojenie wojsk radzieckich zestawy rakietowe 9K52. Zaprezentowano je po raz pierwszy w roku 1967. Miała ona podobnie, jak pozostałe rakiety serii FROG, centralny silnik marszowy oraz 20 mniejszych dysz napędowych. Była jednak rakietą jednostopniową. Po zmianie silnika w okresie późniejszym, zmieniono również konstrukcję kadłuba rakiety i zwiększono stateczniki. Nowa wyrzutnia pozwalała na szybsze przygotowanie rakiety do startu. Do regulowania zasięgu rakiety wykorzystywano hamulce aerodynamiczne.

W nomenklaturze NATO radzieckie rakiety stabilizowane brzechwowo, a wykorzystywane na szczeblu taktycznym, określano mianem FROG (Free Rocket Over Ground). Miały one być wykorzystywane do rażenia celów na dalszych odległościach, przede wszystkim rejonów koncentracji wojsk przeciwnika, rejonów odtwarzania zdolności bojowej, ważnych punktów komunikacyjnych oraz zgrupowań pancernych.

Wyrzutnia rakietowa BM – 24 była kolejnym typem słynnej wyrzutni z okresu II wojny światowej BM-13 Katiusza. Jej zasadniczą różnicą był znacznie powiększony kaliber pocisków – do 240 mm. Jednak z powodu zbyt małej donośności, wynoszącej 11 000 metrów, zrezygnowało dość szybko z tego typu uzbrojenia (podobny sprzęt w armiach NATO miał donośność większą o około 5 km).

Stacja SNAR - 2 przeznaczona była do wykrywania i określania bieżących współrzędnych biegunowych (azymut topograficznego i odległości w stosunku do stacji) celów ruchomych naziemnych i nawodnych, niezależnie od warunków atmosferycznych - w nocy, podczas mgły i zadymiania.

Konstrukcja armaty samobieżnej 2S7 PION (rosyjska PIWONIA) kalibru 203,2 mm opracowana została na początku lat siedemdzie­siątych XX wieku. Pierwsze egzemplarze tego sprzętu wprowadzono na uzbrojenie armii ZSRR w 1975 roku i do chwili obecnej ten ro­dzaj sprzętu artyleryjskiego jest jednym z podstawowych dział artylerii rosyjskiej szczebla frontowego. Od roku 1986 armaty 2S7 znajdują się na wyposażeniu Wojska Polskiego - jest największym pojazdem opancerzonym. Armata ta jest działem typu odkrytego, zbudowanym na podwoziu gąsienicowym transportera opancerzonego MT-T (wykorzystywanym również w zestawie przeciwlotniczym GLADIATOR), z przodu którego znajduje się opancerzona kabina mechanika - kierowcy.

Działo szturmowe ASU – 85 zostało skonstruowane na zapotrzebowanie jednostek powietrzno – desantowych, w celu zabezpieczenia wsparcia ogniowego. Ale jego efektywne wykorzystanie na polu walki stało się możliwe po wprowadzeniu na uzbrojenie śmigłowców bojowych Mi-6 oraz wyprodukowaniu nowych spadochronów transportowych i rakietowych ładunków hamujących.

122 mm haubicę samobieżną 2S1 opracowano w końcu lat sześćdziesiątych i wprowadzono do uzbrojenia Armii Radzieckiej w 1972 roku. Zachodni obserwatorzy po raz pierwszy przekonali się o jej istnieniu w 1974 roku. Działo samobieżne 2S1 to najliczniej produkowane działo w ZSRR i krajach Układu Warszawskiego (wyprodukowano ponad 10 000 sztuk), przeznaczone do wykonywania wielu zadań bojowych. W Polsce wprowadzono je na uzbrojenie w latach siedemdziesiątych), oraz było ono produkowane na licencji przez kilka lat w Hucie Stalowa Wola. Obecnie działo to jest podstawowym środkiem ogniowym polskich jednostek artyleryjskich.

W momencie wprowadzenie na uzbrojenie ppk MALUTKA w 1963 roku, rozpoczęto prace nad nową generacja tej broni. Za podstawowy cel przyjęto usunięcie wad, jakie posiadał wprowadzony system, w tym: wprowadzenie półautomatycznego systemu kie­rowania (operator utrzymywał tylko cel na celowniku), a kierowanie pocisku za pomocą światłowodu rozwijanego ze szpuli, odpalenie pocisku bezpośrednio z kontenera, bez konieczności przeładowywania ze skrzyń, co znacznie skracało czas osiągnięcia gotowości bojowej, połączenie pulpitu sterowania z wyrzutnią, silnik marszowy powinien włączać się w bezpiecznej odległości od wyrzutni z opóźnieniem, po wyrzuceniu pocisku z kontenera, zmniejszenie rozmiarów pocisku.

W roku 1978 w biurze konstrukcyjnym KBP kierowanym przez Szipunowa opracowano nowy, miniaturowy przeciwpancerny pocisk kie­rowany 9M115 METYS. Jego wygląd oraz konstrukcja wyrzutni 9P151 były bardzo podobne do 9M111 FAGOT. Znacząco zmniejszono jed­nak wagę i wymiary zestawu oraz zastosowano nowy celownik o innej konfiguracji - 95816. Zrezygnowano w tym pocisku miedzy innymi z in­stalowania w pocisku źródła zasilania. Energię zasilającą przekazywano tym samym przewodem, co sygnały sterujące. Ich źródłem była piro-bateria zakładana na gniazda wyrzutni przed odpaleniem pocisku. METYS bardzo przypomina wyglądem pocisk FAGOT, ale posiada tylko trzy stabilizatory i market ulokowany poza osią pocisku.

Zestaw przeciwpancerny 9M113 konkurs opracowany został w biurze konstrukcyjnym KBP w Tulę i wprowadzono go na uzbro­jenie Armii Radzieckiej w 1974 roku. Zastosowany w nim przeciwpancerny pocisk kierowany jest w ogólnym zarysie powiększc wersją FAGOTA. Oba te pociski w obu wyrzutniach mogą być stosowane zamiennie. Oprócz armii byłego Związku Radzw oraz Układu Warszawskiego, zestaw ten jest na uzbrojeniu armii indyjskiej. W Wojsku Polskim na uzbrojenie wprowadzony został w roku 1984-18 wyrzutni.

Pierwszym przeciwpancernym pociskiem kierowanym wyprodukowanym w ZSRR i wprowadzonym na uzbrojenie Wojska Polskiego był pocisk 3M6 Trzmiel. Pocisk ten miał jednak wiele wad - duże rozmiary, minimalna odległość strzału - 600 metrów, niska prędkość przeloto­wa, skomplikowane naprowadzanie na cel. Dalsze prace badawcze nad usunięciem tych wad doprowadziły do powstania ppk MALUTKA, oznaczonego jako 9M14. Został on wprowadzony do seryjnej produkcji w roku 1961, a na wyposażenie Armii Radzieckiej wszedł w roku 1963. Pocisk składa się z głowicy kumulacyjnej 9N110 z zapalnikiem kontaktowym, silnika startowego, silnika marszowego na stały materiał pędny, rozkładanych plastikowych stabilizatorów, aparatury pokładowej oraz smugacza, ułatwiającego obserwacje toru lotu pocisku.

Nabój do 120 mm moździerza składa się granatu (pocisku), zapalnika, ładunku zasadniczego oraz ładunków dodatkowych. Sam granat składa się ze skofupy. brzechwy, wkrętki z pobudzaczem oraz ładunku kruszącego. Skorupa granatu jest stalo-żełiwna, a części o największej średnicy, znajdują się zgrubienia środkujące, zapewniające odpowiedni luz między granatem a lufą oraz prawidłowe jego położenie podczas ruchu po strzale. Na zgrubieniu środkującym znajdują się wy­żłobienia zapewniające przedostawanie się gazów miedzy granatem a lufą. W głowicy granatu jest otwór gwintowany na zapalnik. Na tył skorupy nakręcona jest brzechwa. Zapewnia ona statecz­ność toru lotu pocisku. Do trzonu brzechwy wkłada się ładunek zasadniczy. Trzon posiada otwory ogniowe do ujścia gazów prochowych w czasie spalania ładunku zasadniczego. Na trzon nakłada się również zewnętrzne ładunki dodatkowe. Cała skorupa wypełniona jest ładunkiem kruszącym.

Nabój do moździerza składa się z pocisku (Skorupy) wraz z materiałem wybucho­wym, zapalnika, ładunku zasadniczego oraz ładunku dodatkowego. Do strzelania używa się granatów odłamkowych oraz dymnych. Korpus (skorupa) granatu wypeł­niona jest ładunkiem kruszącym. W jego przedniej części znajduje płask głowicowy z otworem do wkręcenia zapalnika, w dolnej części otwór denny do wkręcenia brze­chwy. W środkowej części granatu znajduje się zgrubienie środkujące skorupy wraz z czterema pierścieniami, które służą do zmniejszenia przenikania gazów prochowych przy strzale poprzez luzy miedzy granatem a ściankami przewodu lufy.

122 mm haubica M-30 wz. 1938 zostały skonstruowane jako środek walki z piechoty i lekkimi schronami bojowymi przeciwnika. 122 mm haubica wz. 1938 stanowiła podstawowy wyposażenie pododdziałów artylerii. Stanowiły podstawowy rodzaj artylerii polowej wsparcia dla pododdziałów piechoty w całym okresie II wojny światowej. Pomimo, że armata tego typu opracowana została w okresie II wojny światowej, to użytkowana była w Wojsku Polskim do końca lat 80-tych XX wieku.

25 funtowa haubica polowa zostały skonstruowane w latach 30-tychjako środek walki z piechotą i lekkimi schronami bojowymi przeciwnika.

25 funtowa haubica stanowiła podstawowy wyposażenie pododdziałów artylerii armii brytyjskiej oraz Wojska Polskiego na Zachodzie. Stanowiły podstawowy rodzaj artylerii polowej wsparcia dla podod­działów piechoty w całym okresie II wojny światowej.