W 1956 roku została podjęta decyzja o udoskonaleniu zestawu S-75 Dźwina. Był to początek prac nad następnym wariantem tego kompleksu, nazwanym S-75 Desna. W 1957 roku był gotowy prototyp do prób na poligonie. W nowym systemie poprawiono mobilność, umieszczając jego elementy na przyczepach holowanych za samochodami. Wprowadzono również nowe rozwiązania w dziedzinie radiolokacji. Zestaw przyjęto do uzbrojenia w maju 1959 roku. I w tym też wypadku, gdy wprowadzano do użytku system Desna, rozpoczęto w 1958 roku prace nad następnym kompleksem rakietowym S-75M Wołchow.
Wprowadzane w kolejnych wersjach S-75 udoskonalenia pozwalały na walkę z celami powietrznymi latającymi z coraz większymi prędkościami. Nowe rozwiązania w części elektronicznej zestawu Wołchow pozwalały prowadzić strzelanie w warunkach intensywnych zakłóceń aktywnych i pasywnych prowadzonych przez przeciwnika. W skład kompleksu wprowadzono specjalną kabinę wyposażenia, umożliwiającą pracę w systemie zautomatyzowanego dowodzenia Wektor. Szereg modyfikacji wprowadzono również w konstrukcji i wyposażeniu rakiety. Te zmiany pozwoliły na zwiększenie zasięgu jej lotu oraz rodzaju i sposobu działania głowic bojowych (z jądrową o mocy 15 kt TNT włącznie).
System S-75 oparty był na dwustopniowej rakiecie, której pierwszy stopień, startowy (pracujący ok.4,5 sekundy) napędzany był silnikiem na paliwo stałe, drugi stopień, marszowy, pracował ok. 50 sekund i korzystał z ciekłych materiałów pędnych. Zasięg poziomy pocisku dochodził do 43 km, zasięg pionowy do 30 km (35 km przy zwalczaniu balonów), pocisk osiągał prędkość maksymalną M=3,5 (dane przybliżone dotyczą rakiety zestawu Wołchow). Sposób kierowania, we wszystkich wersjach S-75, był oparty na komendach radiowych wyliczanych na podstawie danych określanych przez radiolokacyjną stację naprowadzania, obserwującą cel i lecący do niego pocisk rakietowy. Wybuch głowicy bojowej o masie ok. 190–197 kg był inicjowany przez radiowy zapalnik zbliżeniowy lub na komendę ze stanowiska dowodzenia zestawu. Samolikwidacja następowała po przekroczeniu określonego czasu lotu niezbędnego do porażenia celu. Mało znanym faktem była możliwość użycia rakiety do zwalczania celów nawodnych i naziemnych. Zestaw współpracował z radarem ostrzegawczym P-12.
Zestaw SA-75 Dźwina został wprowadzony do obrony obszaru powietrznego Polski w 1963 roku. W następnych latach uzupełniono go systemem S-75M Wołchow. Oba zestawy wycofano z uzbrojenia w latach 90., najpierw Dźwinę, a potem Wołchow. W 1995 roku Rosjanie zaproponowali użytkownikom sytemu S-75 modernizację przystosowującą kompleks do wymagań współczesnych.
Źródło: http://www.muzeumlotnictwa.pl/
