W 1946 roku w ZSRR pojawiły się pierwsze myśliwskie samoloty z napędem turboodrzutowym. W lecie 1946 roku kilka zespołów konstruktorów dostało polecenie opracowania ciężkiego wielosilnikowego samolotu bombowego wyposażonego w nowy napęd. Szereg konstrukcji pozostało w fazie projektu, kilka nie wyszło poza stadium prototypu. Konstruktorzy początkowo nie zdawali sobie sprawy ze złożoności technicznej i aerodynamicznej takiego samolotu.
Zespół konstruktorów z Biura Doświadczalno-Konstrukcyjnego - 240 (OKB-240) kierowanego przez Iljuszyna również podjął się tego zadania. Rozpoczęto projektowanie bombowca nazwanego Ił-22, napędzanego 4 silnikami turboodrzutowymi. W jego konstrukcji zastosowano szereg niezwykle ciekawych rozwiązań technicznych. W lipcu 1947 roku samolot został oblatany, niestety w lutym 1948 roku próby przerwano z powodu niedopracowanych silników TR-1 rodzimej konstrukcji.
Bombowiec zaprojektowano w układzie dwusilnikowego górnopłata, wyposażonego w trójpodporowe podwozie z przednim punktem podparcia. Załogę ograniczono do 3 ludzi: pilota, nawigatora-bombardiera i tylnego strzelca-radiotelegrafisty. W samolocie były dwa przedziały ciśnieniowe zwiększające komfort pracy załogi na większych wysokościach. Pod skrzydłami o prostej krawędzi natarcia były zamontowane dwie gondole silnikowe, do których chowane było podwozie główne. Skośne usterzenie poziome i pionowe pozwalało na utrzymanie odpowiedniej stateczności i sterowności przy dużych prędkościach.
Zaprojektowano też niezwykle skuteczną instalację przeciwoblodzeniową, zasilaną gorącym powietrzem pobieranym ze sprężarek silników turboodrzutowych. Ułatwiało to działanie samolotu w różnych warunkach pogodowych i klimatycznych. Dla skrócenia rozbiegu przewidywano możliwość użycia rakiet startowych. Uzbrojenie bombowe i strzeleckie składało się z różnego rodzaju bomb o maksymalnej masie 3000 kg (zabieranych do komory bombowej wewnątrz kadłuba) oraz 4 działek kal. 23 mm, z których 2 zamontowano z przodu kadłuba (2 nieruchome działka tzw. kursowe) oraz 2 działka w ruchomym stanowisku obronnym w części ogonowej.
Równolegle z próbami Ił-28 trwały badania jego konkurenta, bombowca Tupolewa Tu-14, cieszącego się poparciem wojskowych. Wybór typu samolotu, który należało skierować do produkcji, był niezwykle trudny. Ostateczną decyzję podjął Stalin w połowie maja 1949 roku, wybierając Ił-28. Produkcję seryjną rozpoczęto w 3 wytwórniach w Moskwie, Woroneżu i Omsku. Również twórcy samolotu Tu-14 byli w pewien sposób usatysfakcjonowani, ich bombowiec był produkowany na potrzeby lotnictwa morskiego.
Już w październiku 1949 roku Iljuszyn zatwierdził projekt wersji szkolnej nazwanej Ił-28U. Zamierzano w ten sposób ułatwić załogom opanowywanie nowej techniki, wzbudzającej tradycyjną nieufność wśród radzieckich lotników. Nowy samolot oparty został na konstrukcji bombowca Ił-28. Oblatany został w marcu 1950 roku. Po próbach w jednym z pułków bombowych skierowano go to produkcji seryjnej realizowanej w wytwórni w Moskwie. Wprowadzenie Ił-28U do eksploatacji miało wielki wpływ na przyśpieszenie opanowania pilotażu innych wersji Ił-28. Kabina pilota-instruktora została umieszczona w przebudowanej przedniej części kadłuba (mieszczącej w bombowcu nawigatora-bombardiera). Pozostałe kabiny pilota-ucznia (w bombowcu zajmowana przez pilota) oraz radiotelegrafisty, pozostały bez zmiany. Ił-28U został pozbawiony uzbrojenia strzeleckiego i bombowego.
Praktycznie równolegle z opracowaniem Ił-28U projektowana była wersja rozpoznawcza nazwana Ił-28R, oblatana w kwietniu 1950 roku. Jej przeznaczeniem było taktyczne i operacyjne rozpoznanie w dzień oraz w nocy. Komorę bombową zaadaptowano do zabierania różnego rodzaju aparatów fotograficznych, bomb oświetlających oraz zbiorników paliwa. Dodatkowe zbiorniki zostały również zamontowane na końcach skrzydeł. Ił-28R był uzbrojony w 3 działka (1 w przedniej części kadłuba i 2 w ruchomym stanowisku obronnym w ogonie samolotu). W następnych latach samoloty Ił-28R zostały przystosowane do rozpoznania radiotechnicznego i wojny radioelektronicznej (aktywne i pasywne zakłócanie urządzeń radiotechnicznych przeciwnika).
W lecie 1950 roku samoloty Ił-28 wprowadzono do lotnictwa morskiego. Były to zwykłe bombowce, z których część przystosowano do przenoszenia torpedy rakietowej (1 torpeda w komorze bombowej).
Postęp w dziedzinie konstrukcji bomb jądrowych doprowadził do zmniejszenia ich masy i rozmiarów. W połowie lat 50. podjęto decyzję przystosowania niektórych bombowców Ił-28 do przenoszenia takiego uzbrojenia. Adaptacja polegała na wprowadzeniu klimatyzacji komory bombowej w celu utrzymania stałej temperatury ładunku jądrowego, wprowadzono również odpowiednie urządzenia kontrolno-pomiarowe i rozkodowujące. Samoloty zewnętrznie nie różniły się od zwykłych bombowców.
W 1967 roku próbowano dostosować bombowiec do celów szturmowych. Bomby, rakiety niekierowane oraz zasobniki z bronią strzelecką mogły być podwieszane na 12 zewnętrznych wysięgnikach pod skrzydłami. Tę adaptację nazwano Ił-28Sz, a miały ją wykonywać zakłady remontowe. Po przerobieniu kilku samolotów dalsze prace przerwano.
W 1954 roku weszła do eksploatacji cywilna wersja nazwana Ił-20 (stosowano też nazwę Ił-28P), przeznaczona do przewozu przesyłek pocztowych.
Na początku lat 60. uznano samolot Ił-28 za zbyteczny, nie odpowiadający "polityce rakietowej" lansowanej przez radzieckie kierownictwo polityczne i państwowe. W wyniku podjętej decyzji skasowano (zniszczono) większość Ił-28 różnych wersji. Część samolotów przeznaczono na cele latające (Ił-28M), niektóre używano jako nosiciele i holowniki celów latających, inne posłużyły do różnych doświadczeń.
W latach 1949–1955 wyprodukowano w ZSRR 6316 samolotów Ił-28 wszystkich wersji. Licencyjną produkcję samolotu rozpoczęto w 1967 roku w Chińskiej Republice Ludowej pod nazwą H-5. Produkowano tam wersję bombową (w tym też dostosowaną do przenoszenia broni jądrowej), rozpoznawczą i szkolną. W samolotach H-5 wprowadzono zmiany w konstrukcji i wyposażeniu.
Ił-28 znajdował się na uzbrojeniu lotnictwa wojskowego licznych krajów, brał też udział w wielu konfliktach lokalnych.
W Polsce zdecydowano się zakupić Ił-28 w drugiej połowie 1951 roku. Pierwsze samoloty dotarły w 1952 roku. W sumie dla naszego lotnictwa wojskowego zakupiono 80 bojowych i 16 szkolnych Ił-28U, nazwanych w naszym lotnictwie SIł-28. Wśród samolotów bojowych znalazła się również wersja rozpoznania fotograficznego Ił-28R. Kilka bombowców i samolotów rozpoznawczych zostało dostosowanych do rozpoznania radiotechnicznego i walki radioelektronicznej. Ostatnie Ił-28 wycofano z naszego lotnictwa w 1977 roku.
Źródło: http://www.muzeumlotnictwa.pl/
