Samolot rolniczy PZL-106AR Kruk

Prototyp wersji eksportowej samolotu wielozadaniowego Flaming.

Samolot PZL-106 Kruk został opracowany przez inż. Andrzeja Frydrychewicza jako następca samolotu PZL-101 Gawron. Nowy samolot był lekką, jednosilnikową, jednomiejscową maszyną rolniczą, konstrukcji całkowicie metalowej, w układzie dolnopłata. Prace nad projektem trwały w okresie gdy polski przemysł lotniczy był zaangażowany w budowę nieudanego odrzutowego samolotu rolniczego M-15. Pierwszy prototyp Kruka oblatano w kwietniu 1973 roku.

Po dalszych próbach rozpoczęto produkcję serii informacyjnej - powstało 7 egzemplarzy. Dwie ostatnie maszyny tej serii stały się prototypami wersji PZL-106A. Jednocześnie prowadzono próby z zastosowaniem różnej aparatury agrolotniczej. Produkcję seryjną samolotu PZL-106A rozpoczęto w Państwowych Zakładach Lotniczych w roku 1976. Na przestrzeni lat 1979-1983 prowadzono próby z zastosowaniem różnych jednostek napędowych.

Samolot PZL-106 A powstał na bazie doświadczeń przy próbach wersji prototypowej PZL-106 z usterzeniem T. Produkowany był seryjnie od 1976 r. Użytkowany w Zakładzie Usług Agrolotniczych w kraju oraz szczególnie w Egipcie i Sudanie, gdzie zastąpił mniej bezpieczne i wydajne samoloty PZL-101 Gawron, które zostały wycofane z eksploatacji. Znaczną ilość tych samolotów zakupiło również NRD, którego przedsiębiorstwo "Agrarflug" współpracowało przy dopracowaniu jego aparatury agrolotniczej.

Konstrukcja samolotu - jak w opisie prototypowego egzemplarza PZL-106 SP-PBK. W samolotach seryjnych boki kadłuba stanowiły panele blaszane odejmowane dla ułatwienia montażu urządzeń rolniczych wewnątrz kadłuba podczas dłuższych przebazowań. W czasie tych przelotów zbiornik na chemikalia, po założeniu odpowiedniej dennicy, wykorzystywany był jako dodatkowy zbiornik paliwa (900 l). Produkowany był z silnikiem PZL-3S i śmigłem US 132000 jako PZL-106A, z silnikiem PZL-3SR i śmigłem US133000 jako PZL-106AR i silnikiem Asz-62IR (1000 KM/736 kW) i śmigłem AW-2-30 jako PZL-106AS.

W 1981 r opracowano nowe skrzydło B z innym profilem, krótszymi kroplowymi zastrzałami, klapami z napędem elektrycznym i integralnym zbiornikiem paliwa. Wyposażone w takie skrzydło samoloty były produkowane od 1982 roku z silnikiem PZL3SR jako PZL-106 BR, silnikiem Asz62IR jako PZL-106BS. Opracowano i produkowano również od 1989 roku wersję z silnikiem turbinowym produkcji czeskiej Walter M-601 (600 KM /442 KW) jako PZL-106 BT-601 (pierwszy polski samolot z napędem turbinowym). W 1981 r. przygotowano wersję gaśniczą, która posiadała odpowiednią dennicę i zbiornik na środek pianotwórczy. Unikalnym rozwiązaniem była wersja szkolno-treningowa, gdzie na miejsce typowego zbiornika na chemikalia montowano zbiornik , w którym w górnej części znajdowała się kabina dla instruktora, a w dolnej zbiornik i o pojemności 300l na ciekłe chemikalia. W tym rozwiązaniu możliwe było szkolenie pilotów i prowadzenie kontroli pilotów podczas normalnych lotów roboczych. Po zakończeniu szkolenia montowano ponownie seryjny zbiornik i samolot wracał do wersji roboczej.

W latach następnych, w oparciu o główne zespoły konstrukcyjne, inż. Andrzej Frydrychewicz opracował projekt rodziny samolotów wielozadaniowych. Powstała nawet wersja z uzbrojeniem. Produkcja seryjna została przerwana pod koniec lat 80. Podjęto ją ponownie w 1995 roku. Ogółem w latach 1976-2002 wyprodukowano 147 samolotów wersji A,AR i AS oraz 126 wersji BR,BS i BT w tym 32 BT. 102szt było w NRD, 72 w ZUA a pozostałe w Krajach Ameryki Południowej i Środkowej. Aktualnie nie ma już w użytkowaniu w Polsce żadnego samolotu PZL-106.

Samolot seryjny PZL-106AR nr fabr. 07810131 z 7 serii zbudowany został w 1981 r w PZL Warszawa -Okęcie jako kolejny 131 egzemplarz. Posiada silnik PZL-3SR produkcji PZL Rzeszów(600 KM/442KW) i śmigło US 133000 produkcji PZL Okęcie. Egzemplarz ten do 1992 r. użytkowany był w WSK PZL Rzeszów na znakach SP-KFB do prób w locie silników PZL-3S i 3SR.Prezentowany egzemplarz o numerze fabrycznym 07810131 został przekazany do zbiorów Muzeum przez WSK PZL - Rzeszów w 1992 roku.

 Źródło: http://www.muzeumlotnictwa.pl/

Dane techniczne

Produkcja: Polska
Wytwórca: PZL
Czas powstania: 1981 rok
Rozpiętość: 14,92 m
Długość: 9,10 m
Masa startowa: 3 000 kg
Pułap: 4 000 m
Zasięg: 680 km
Max. prędkość: 211 km/h
Silnik: 7-cylindrowy, gwiazdowy, chłodzony powietrzem PZL-3SR o mocy 600 KM (442 kW)
Uzbrojenie: